آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) یک نوع آزمایش پزشکی است که طی آن نمونه ای از مغز استخوان جمع آوری و بررسی می شود. این روش با استفاده از فرو کردن یک سوزن کوچک در استخوان و جمع آوری نمونه کوچکی از مغز استخوان انجام می شود. در این مقاله راجع به آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) توضیحات جامعی را به شما ارائه می‌دهیم. برای آگاهی از چگونگی انجام بیوپسی مغز استخوان، عوارض انجام این عمل و نتایج آن، این مطلب از بهترین آزمایشگاه ژنتیک اصفهان را تا انتها مطالعه نمایید.
بیوپسی مغز استخوان چیست؟
آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) در واقع نمونه برداری از بافت مغز استخوان می باشد. در این فرایند نمونه کوچکی از مغز استخوان را از داخل استخوان بیرون کشیده و برای آزمایش و بررسی بیشتر در اختیار تکنسین آزمایشگاه قرار می دهند. آزمایش بیوپسی از قسمت مغز استخوان انجام می شود؛ مغز استخوان بافت نرمی است که در بخش مرکزی اکثر استخوان های بزرگ وجود دارد. اکثر سلول های خونی بدن در مغز استخوان ساخته می شوند؛ به همین دلیل با نمونه برداری از آن و بررسی میزان سلول های خونی تولید شده در مغز استخوان، می توان به سلامت آن پی برد.
نحوه انجام بیوپسی مغز استخوان
برای انجام آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) پزشک یک سوزن کوچک را در مغز استخوان فرو کرده و نمونه ای از بافت آن را برمی دارد؛ پس از آن، نمونه برداشته شده به آزمایشگاه فرستاده می شود تا بررسی های لازم بر روی آن انجام شود. مغز استخوان دارای دو قسمت جامد و مایع می باشد. هنگامی که نمونه از قسمت مایع مغز استخوان برداشته شود، این عمل آسپیراسیون مغز استخوان نام دارد. اما هنگامی که نمونه برداری از قسمت جامد مغز استخوان انجام شود؛ آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) نام می گیرد.
در طول این ازمایش بیمار کاملا بیدار است؛ اما محل نمونه برداری با داروهای بی حسی، بی حس می شود. پس از آن ناحیه انجام آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) تمیز می شود؛ این قسمت در افراد بالغ، معمولا بخش پشتی استخوان لگن است. در نوزادان و خردسالان نیز معمولا از قسمت زیر زانو نمونه برداری صورت می گیرد.
نوبت گیری از کاریوژن برای آزمایش بیوپسی مغز استخوان
جواب آزمایش مغز استخوان چند روز طول می کشد؟
پس از انجام بیوپسی، بافت های نمونه مغز استخوان برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شوند. یک متخصص آسیب شناسی و یا متخصص ژنتیک نتایج آزمایش را مشخص کرده و در طول چند دقیقه آن را در اختیار پزشک معالج قرار دهد. به طور معمول نتیجه گیری نهایی و دقیق از چند روز تا بیش از یک هفته طول می کشد. نتیجه آزمایش به پزشک در رد یا تایید تشخیص خود کمک کرده و باعث می شود پزشک از میزان پیشرفت بیماری آگاهی پیدا کند و بتواند موثرترین روش درمانی را برای بیمار پیشنهاد کند.
عوارض آزمایش بیوپسی مغز استخوان چیست؟
به طور معمول آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) روش بی خطری به شمار می رود. به ندرت ممکن است عوارضی رخ دهد، اما ممکن است این آزمایش در موارد نادر با عوارض زیر همراه باشد:
- ایجاد خونریزی غیر طبیعی به خصوص در بیمارانی که به کمبود نوع خاصی از سلول‌های خونی یا پلاکت ها مبتلا هستند.
- ممکن است در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف تری هستند، عفونت ایجاد شود.
- احساس ناراحتی طولانی مدت در ناحیه انجام آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy)
- ایجاد کبودی و درد در ناحیه انجام بیوپسی
- ایجاد فرورفتگی در استخوان سینه هنگام دم شدید، که این مشکل می تواند موجب به وجود آمدن بیماری های قلبی یا ریوی شود.
- پس از انجام بیوپسی، در ناحیه ای که نمونه از آن برداشته شده است؛ ممکن است تا چند روز احساس درد داشته باشید. با رعایت دقیق توصیه های پزشک معالج و مصرف مسکن های بی خطر می توان این درد را کاهش داد. توجه داشته باشید که بعضی از مسکن ها، مانند آسپرین، می توانند موجب افزایش خطر خونریزی بعد از انجام بیوپسی مغز استخوان شوند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، وضعیت را به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
- بالا رفتن دمای بدن یا تب
- ایجاد خونریزی شدید یا خروج ترشحات دیگر از ناحیه بیوپسی
- درد شدید
- هر علامتی که نشان دهنده عفونت باشد
مطالعه آزاد: سل فری
تفسیر آزمایش بیوپسی مغز استخوان
پس از ارسال نمونه به آزمایشگاه، یک متخصص پاتولوژیست یا هماتوپاتولوژیست که دارای تجربه در زمینه تحلیل نمونه آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) است؛ نمونه ها را مورد بررسی قرار می دهد تا دریابد که آیا مغز استخوان بیمار به میزان کافی پلاکت های سالم تولید می کند یا خیر، همچنین این متخصص در نمونه به دنبال سلول های غیر طبیعی می گردد.
چنان چه نتیجه بیوپسی مغز استخوان، طبیعی باشد؛ این معنی را می دهد که مغز استخوان سالم بوده و تعداد و انواع سلول های خون ساز یا سلول‌های بنیادی و همچنین سلول های چربی و بافت های همبند در آن به میزان مناسبی وجود دارند.
چنان چه نتیجه آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) غیر طبیعی باشد؛ ممکن است نشان دهنده سرطان های مغز استخوان مانند لنفوم، لوسمی، مولتیپل میلوما و… باشد. همچنین نتایج بیوپسی مغز استخوان می تواند علت کم خونی یا کم بودن گلبول های قرمز در خون را مشخص کند. علاوه بر این شناسایی علت وجود گلبول‌های سفید غیرطبیعی یا کمبود پلاکت ها در خون از طریق تفسیر نتیجه آزمایش بیوپسی امکان پذیر است.
نوبت گیری از کاریوژن برای آزمایش بیوپسی مغز استخوان
چرا بیوپسی مغز استخوان انجام می شود؟
به طور معمول برای آگاهی از وضعیت مغز استخوان بیمار و سلول های خونی او آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) انجام می شود. به طور کلی می توان گفت این آزمایش به دلایل زیر انجام می گیرد:
- تشخیص یا رد بیماری هایی که موجب درگیری مغز استخوان یا تغییر وضعیت سلول های خونی می شود.
- تعیین مرحله بیماری و میزان پیشرفت آن
- بررسی سطح آهن خون فرد و پاسخ به این سوال که آیا آهن به اندازه کافی در خون وجود دارد یا خیر.
- بررسی روند درمان
- شناخت علت تبی که هیچ دلیلی نمی توان برای آن پیدا کرد.
- تشخیص کم خونی
- تشخیص بیماری هایی مانند لکوسیتوز، ترومبوسیتوپنی، پان سیتوپنی، لکوپنی و… که در آن ها، انواعی از سلول های خونی به میزان بسیار کم یا بسیار زیاد تولید می شوند.
- تشخیص یا رد انواع سرطان های خون یا مغزاسخوان مانند لوسمی، لنفوم و مولتیپل میلوما
- تشخیص سرطان هایی که ممکن است از نواحی دیگر بدن به مغزاستخوان گسترش پیدا کرده اند.
- تشخیص علت تجمع آهن در خون که می تواند نشان دهنده هموکروماتوز باشد.
نکات مهم قبل از انجام بیوپسی مغز استخوان
پیش از انجام آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) تمامی سوالات خود را در مورد این آزمایش از پزشک بپرسید؛ این امر به کاهش سطح اضطراب شما کمک می کند. به یاد داشته باشید که حتماً در رابطه با موارد زیر با پزشک صحبت کنید:
- روش انجام آزمایش
- دلیل انجام آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy)
- نتایج مورد انتظار
- عوارض و مزایای نمونه برداری
- ناحیه انجام بیوپسی
- میزان دانش و مهارت فردی که آزمایش را انجام می دهد
- راه حل های جایگزین بیوپسی
- هزینه کلی بیوپسی
- زمان آماده شدن نتایج آزمایش
پیش از انجام بیوپسی مغز استخوان، در مورد داروهای مصرفی خود به پزشک اطلاع دهید. سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید؛ چنان چه به مواد بی حسی حساسیت دارید با پزشک در میان بگذارید و اگر باردار هستید حتما به پزشک بگویید.
مراقبت های بعد از انجام بیوپسی مغز استخوان
بعد از انجام بیوپسی مغز استخوان، چنان چه از بی حسی موضعی استفاده شده باشد؛ پزشک از شما می خواهد به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به پشت دراز بکشید، پس از آن می توانید به منزل بازگردید. در منزل باید ناحیه انجام بیوپسی را تمیز و خشک نگه داشته و به دستورالعمل های پزشک در مورد حمام کردن عمل کنید. به احتمال زیاد تا یک روز پس از آزمایش نباید پانسمان را جا به جا کرده یا بردارید.
برای کاهش درد از داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک استفاده کنید. برخی از داروهای مسکن مانند آسپرین و سایر داروهای ضد درد می توانند باعث افزایش خطر خونریزی شوند. چنان چه با علائمی ماننند تب، تورم، خونریزی، قرمزی و التهاب، ترشحات و درد شدید در اطراف ناحیه بیوپسی مواجه شدید؛ با پزشک معالج خود تماس بگیرید. ممکن است احساس درد شما تا یک هفته بعد از آزمایش برطرف شود؛ برخی از افراد نیز هیچ دردی را احساس نمی کنند.
نوبت گیری از کاریوژن برای آزمایش بیوپسی مغز استخوان
سوالات متداول آزمایش بیوپسی مغز استخوان
- بیوپسی مغز استخوان چگونه انجام می شود؟
در این آزمایش، پزشک با وارد کردن یک سوزن به بافت مرکزی استخوان، در بخشی از بدن که معمولا پشت استخوان لگن می باشد، یک نمونه کوچک از مغز استخوان را خارج کرده و این نمونه برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می شود.
- آیا بیوپسی مغز استخوان خطرناک است؟
به طور کلی، انجام بیوپسی مغز استخوان به جز کمی التهاب و درد در ناحیه بیوپسی، خطر خاصی به دنبال ندارد و احساس درد نیز پس از چند روز برطرف می شود.
- بیوپسی مغز استخوان برای تشخیص چه بیماری هایی انجام می شود؟
با بررسی نتیجه بیوپسی مغز استخوان می توان علت کم یا زیاد بودن انواع سلول های خونی، غیر طبیعی بودن آن ها، علت کم خونی، علت تب های بدون دلیل و انواع سرطان های خون و مغز استخوان را شناسایی کرد. همچنین بیوپسی به تشخیص سایر سرطان ها که از نقاط دیگر بدن به مغز استخوان گسترش یافته اند؛ کمک می کند.
جمع بندی آزمایش بیوپسی مغز استخوان
آزمایش بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy) نوعی آزمایش است که طی آن از بافت مغز استخوان نمونه برداری انجام می شود. ممکن است انجام این آزمایش در شما کمی احساس نگرانی ایجاد کند؛ در این مقاله به شرح بیوپسی مغز استخوان، نحوه انجام و دلایل انجام آن پرداختیم، تا با آگاهی کامل نسبت به انجام بیوپسی مغز استخوان اقدام کنید و کمتر از این بابت نگرانی احساس کنید. به یاد داشته باشید که می توان با عمل دقیق به توصیه های پزشک، عوارض کمتری را پس از انجام بیوپسی تجربه کرد و این آزمایش را با ناراحتی کمتری پشت سر گذاشت.
من دیروز آزمایش دادم خدا کنه چیز بدی نباشه