سلیاک یک بیماری خود ایمنی جدی است. افراد مبتلا پس از مصرف مواد غذایی حاوی گلوتن دچار آسیب هایی در روده کوچک خود می شوند. “گلوتن” پروتئینی است که در گندم٬ چاودار و جو یافت می شود.
هنگامی که افراد مبتلا به سلیاک این مواد غذایی را می خورند٬ پاسخ نا به جای سیستم ایمنی در آن ها تحریک شده و به سلول های روده کوچک حمله می شود. در این بین بخشی از روده کوچک که مسئول جذب مواد مغذی است نیز آسیب می بیند. به همین علت است در بدن افراد مبتلا به سلیاک پردازش و جذب مواد مغذی دچار اختلال می شود.
به علاوه باید در نظر داشت که در برخی از موارد٬ که کم هم نیستند٬ بیماری سلیاک به صورت ارثی در خانواده بروز خواهد کرد. در این موارد افراد درجه یک خانواده فرد مبتلا٬ دارای ریسک ابتلا به بیماری سلیاک هستند.
نشانه های تشخیص بیماری
بعضی مواقع افراد مبتلا به این بیماری ٬ علیرغم ارزیابی مثبت در تست بیماری سلیاک به واسطه آزمایش خون٬ هیچ علائمی را بروز نمی دهند. اما این بیماری پیچیده تر از این ها است!. در برخی افراد دارای علامت ممکن است آزمایش خون منفی ارزیابی شود٬ اما بیوپسی از بافت روده نتیجه مثبت را گزارش کند. با این وجود تمام افراد مبتلا به سلیاک فارغ از نشان دادن علائم یا نه٬ باید با عوارض طولانی مدت این بیماری در طول زندگی خود دست و پنجه نرم کنند.
در بسیاری از مبتلایان به سلیاک٬ بلافاصله پس از مصرف یک وعده سنگین از مواد غذایی ممنوعه علائم بروز می کند. حال آن که در برخی دیگر روزها و حتی هفته ها بعد علایم را تجربه می کنند.
نشانه های دیگر بیماری سلیاک:
همچنین به نظر می رسد که با گذر زمان علائم و نشانه های این بیماری در فرد تغییر خواهد کرد٬ اما نشانه های کلاسیک این بیماری شامل موارد زیر است:
- کم خونی
- اسهال
- کاهش وزن
اما علائم به طور کل از تنوع بیشتری برخوردار هستند:
- خستگی
- یبوست
- کاهش تراکم استخوان
- افزایش وزن
- نفخ
- مشکلات باروری
- احساس سرگیجه
- استفراغ
- درد معده
هیچ تضمینی وجود ندارد که افراد مبتلا به سلیاک همه علائم فوق را نشان دهند. افراد می توانند طیفی از بسیاری از علائم تا تنها یک علامت را نشان دهند.
بیشتر بخوانید : تست ژنتیکی فردی( سلامت، تغذیه و رژیم غذایی، ورزش ، لاغری و تناسب اندام)
اساس ژنتیکی بیماری سلیاک چیست؟
بیماری سلیاک یک بیماری ژنتیکی خود ایمنی است. این بیماری در هر سنی پس از مصرف گلوتن خود را نشان و به روده کوچک آسیب وارد می شود. این بیماری می تواند به ارث برسد. پس اگر والدین مبتلا به بیماری سلیاک دارید بین ۴٪ تا ۱۵٪ احتمال ابتلا به سلیاک در شما وجود دارد.
در واقع سلیاک یک بیماری پیچیده چند عاملی است که در آن نقش ژن های متعدد با عوامل محیطی تعامل می کند. ژن های در گیر در بیماری سلیاک HLA-DQA1 و HLA-DQB1روی کروموزوم ۶ است. این ژن ها متعلق به کمپلکس آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) است. خانواده ای که به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا پروتئین های خودی بدن را از پروتئین های مهاجمان بیرون از بدن افتراق دهد.
این ژن ها پروتئین هایی می سازند که به یک دیگر پیوسته و به صورت یک کمپلکس بر روی سلول های ایمنی قرار می گیرند. در صورت شناسایی پروتئین های خارجی مهاجم این پروتئین ها سیستم ایمنی تحریک و به مهاجمان حمله می کند. افراد مبتلا به بیماری سلیاک پاسخ ایمنی نا به جا نسبت به پروتئین گلوتن تحت عنوان گیلادین نشان می دهند. در پی آن انواع علائم این بیماری و التهاب را در بدن خود نشان می دهند.
واریانت های مختلفی از ژن های HLA-DQA1 و HLA-DQB1 مسئول ابتلا به این بیماری هستند که می توان به هاپلوتیپ HLA-DQ2 مشتق شده از HLA-DQA1 و هاپلوتیپ HLA-DQ8 حاصل از HLA-DQB1 اشاره کرد.