DNA توموری گردش کننده چیست و چه کاربردی در تشخیص و مدیریت سرطان دارد؟
DNA توموری گردش کننده (ctDNA) در گردش خون یافت میشود و به DNA اطلاق میشود که حاصل از سلولهای سرطانی و توموری باشد. بیشتر DNA درون هسته سلول وجود دارد. وقتی تومور رشد میکند، سلول میمیرد و با یک سلول جدید جایگزین میشود. سلولهای مرده تجزیه شده و محتویات آنها از جمله DNA به گردش خون آزاد میشود. ctDNA قطعات کوچکی از DNA هستندکه از نظر طولی معمولا شامل کمتر از 200 واحد سازنده (نوکلئوتید) میباشند.
کیفیت ctDNA میان افراد فرق میکند و به نوع تومور، جایگاه آن برای تومورهای سرطان و به مرحله سرطان بستگی دارد.
تشخیص ctDNA میتواند به موارد زیر کمک کند:
- آشکارسازی و تشخیص یک تومور. از آنجا که DNA توموری جهشهای ژنتیکی بسیاری دارد، منجر به تکوین تومور میشود، ctDNA دقیقا مشابه DNA فرد نیست. یافتن DNA با تغییرات ژنتیکی به تشخیص تومور کمک میکند. تشخیص نوع تومور با استفاده از ctDNA نیاز به نمونه گیری از بافت تومور (بایوپسی تومور) که وقتی دسترسی به تومور سخت باشد مانند تومور مغز یا ریه چالش برانگیز خواهد بود را کاهش میدهد.
- هدایت درمانهای اختصاصی تومور. آنالیز ژنوم سلولهای توموری با استفاده از ctDNA میتواند به پزشکان کمک کند تا مشخص کنند کدام درمان موثرتر خواهد بود. اما در حال حاضر تاییدیه سازمان غذا و دارو برای تستهای ctDNA برای درمانهای شخصی سرطان محدودیت دارد.
- پایش سرطان. کاهش مقدار ctDNA نشان میدهد که تومور در حال جمع شدن است و درمان موفقیت آمیز بوده است.
- پایش دورههایی که علائم خاصی وجود ندارد (بهبود سرطان). فقدان ctDNA در جریان خون نشان میدهد که سرطان بازنگشته است.